ਬੀਟਾ-ਬਲੌਕਰਾਂ ਦੇ ਫੰਕਸ਼ਨ ਅਤੇ ਵਰਤੋਂ
ਬੀਟਾ-ਬਲਾਕਰਸ ਇਕ ਕਿਸਮ ਦੀ ਦਵਾਈ ਹੈ, ਜੋ ਦਿਲ ‘ਤੇ ਐਡਰੇਨਾਲੀਨ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਰੋਕਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਣ ਹੌਲੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਤੋਂ ਠੀਕ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦਿਲ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਪੰਪ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦਿਲ ਦੀ ਅਸਫਲਤਾ ਨਹੀਂ ਹੋਈ ਹੈ।
ਸਵੀਡਿਸ਼ ਖੋਜ ਤੋਂ ਨਵਾਂ ਖੁਲਾਸਾ
ਸਵੀਡਨ ਦੀ ਉਪਸਾਲਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ ਕਿ ਬੀਟਾ-ਬਲੌਕਰ ਦਾ ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਖਾਸ ਲਾਭ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਸ ਦਵਾਈ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰਨ ਨਾਲ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਵਿਚ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੀ ਵਧ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਦਿਲ ਦੇ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰੇਟ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਫਿਲਿਪ ਲਿਸਨਰ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਸਾਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਹੈ ਕਿ ਬੀਟਾ-ਬਲੌਕਰਜ਼ ਉਹਨਾਂ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਦਿਲ ਦੀ ਅਸਫਲਤਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਸੀ।
ਬੀਟਾ-ਬਲੌਕਰਜ਼ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ
ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਖੋਜਾਂ ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਬੀਟਾ-ਬਲੌਕਰਜ਼ ਦੇ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ‘ਤੇ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਦਵਾਈਆਂ ਦੇ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਨੀਂਦ ਵਿੱਚ ਵਿਘਨ, ਸੁਪਨੇ ਅਤੇ ਚਿੰਤਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਯੂਰਪੀਅਨ ਹਾਰਟ ਜਰਨਲ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵੀ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਬੀਟਾ-ਬਲੌਕਰ ਮਾਨਸਿਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦੇ ਜੋਖਮ ਨੂੰ ਵਧਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਨਵੇਂ ਖੋਜ ਨਤੀਜੇ ਅਤੇ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ਾਂ
ਲਿਸਨਰ ਦੀ ਟੀਮ ਨੇ 2018 ਤੋਂ 2023 ਤੱਕ ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਦੇ 806 ਮਰੀਜ਼ਾਂ ‘ਤੇ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦਿਲ ਦੀ ਅਸਫਲਤਾ ਵਰਗੀ ਕੋਈ ਸਮੱਸਿਆ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਇਸ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਲਗਭਗ 100 ਮਰੀਜ਼ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਬੀਟਾ-ਬਲੌਕਰ ਲੈ ਰਹੇ ਸਨ, ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਦੇ ਲੱਛਣ ਵਧੇਰੇ ਗੰਭੀਰ ਸਨ। ਇਸ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ, ਲਿਸਨਰ ਡਾਕਟਰਾਂ ਨੂੰ ਦਿਲ ਦੀ ਅਸਫਲਤਾ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਬੀਟਾ-ਬਲੌਕਰ ਦੇਣ ‘ਤੇ ਮੁੜ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਖੋਜ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਬੀਟਾ-ਬਲੌਕਰ ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਤੋਂ ਠੀਕ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਕੁਝ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਲਈ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹਨਾਂ ਦਵਾਈਆਂ ਦੇ ਫਾਇਦਿਆਂ ਅਤੇ ਨੁਕਸਾਨਾਂ ‘ਤੇ ਹੋਰ ਖੋਜ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ, ਫਿਰ ਵੀ ਡਾਕਟਰਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕ ਅਤੇ ਸਰੀਰਕ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਇਲਾਜ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
