2025 ਵਿੱਚ ਮਹਾਂ ਕੁੰਭ ਮੇਲਾ ਕਿੱਥੇ ਹੋਵੇਗਾ
ਮਹਾਕੁੰਭ ਮੇਲਾ 2025 ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਪ੍ਰਯਾਗਰਾਜ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਹ ਵਿਸ਼ਾਲ ਮੇਲਾ 13 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਪੌਸ਼ ਪੂਰਨਿਮਾ ਦੇ ਦਿਨ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਹ 26 ਫਰਵਰੀ 2025 ਨੂੰ ਮਹਾਸ਼ਿਵਰਾਤਰੀ ਨੂੰ ਸਮਾਪਤ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਲ 2013 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਯਾਗਰਾਜ ਵਿੱਚ ਮਹਾਕੁੰਭ ਮੇਲਾ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਸ਼ਾਹੀ ਇਸ਼ਨਾਨ ਦੀਆਂ ਤਾਰੀਖਾਂ
ਪਹਿਲਾ ਸ਼ਾਹੀ ਇਸ਼ਨਾਨ 13 ਜਨਵਰੀ 2025 ਨੂੰ ਪੌਸ਼ ਪੂਰਨਿਮਾ ਦੇ ਦਿਨ ਹੋਵੇਗਾ। 14 ਜਨਵਰੀ 2025 ਨੂੰ ਮਕਰ ਸੰਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੇ ਸ਼ੁਭ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਸ਼ਾਹੀ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਨਗੇ।
29 ਜਨਵਰੀ 2025 ਨੂੰ ਮੌਨੀ ਅਮਾਵਸਿਆ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ‘ਤੇ ਸ਼ਾਹੀ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਸ਼ਾਹੀ ਇਸ਼ਨਾਨ 3 ਫਰਵਰੀ 2025 ਨੂੰ ਬਸੰਤ ਪੰਚਮੀ ਦੇ ਸ਼ੁਭ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਹੋਵੇਗਾ। 12 ਫਰਵਰੀ 2025 ਨੂੰ ਮਾਘ ਪੂਰਨਿਮਾ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਸ਼ਾਹੀ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।
ਸ਼ਾਹੀ ਇਸ਼ਨਾਨ 26 ਫਰਵਰੀ 2025 ਨੂੰ ਮਹਾਸ਼ਿਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ‘ਤੇ ਹੋਵੇਗਾ।
ਸ਼ਾਹੀ ਸਨਾਨ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ
ਮਹਾਕੁੰਭ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਹੀ ਇਸ਼ਨਾਨ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਪਵਿੱਤਰ ਇਸ਼ਨਾਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦਿਨ ‘ਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਅਖਾੜਿਆਂ ਤੋਂ ਸਾਧੂ-ਸੰਤ, ਨਾਗਾ ਸਾਧੂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸੰਪਰਦਾਵਾਂ ਦੇ ਮਹੰਤ ਪਵਿੱਤਰ ਜਲ ਵਿੱਚ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇਸ਼ਨਾਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਮ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੂੰ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਾਹੀ ਸਨਾਨ ਧਾਰਮਿਕ ਪਰੰਪਰਾ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅੰਗ ਹੈ। ਮਹਾਕੁੰਭ ਦੌਰਾਨ ਦੇਸ਼-ਵਿਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਵੀ ਕਰੋੜਾਂ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਇੱਥੇ ਸ਼ਾਹੀ ਇਸ਼ਨਾਨ ਲਈ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਹਾਕੁੰਭ ਦੌਰਾਨ ਸੰਗਮ ਦਾ ਪਾਣੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਵਰਗਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਨ ਨਾਲ ਭਗਤਾਂ ਦੇ ਪਾਪ ਨਾਸ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮੁਕਤੀ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਕੁੰਭ ਮੇਲਾ ਕਿੱਥੇ ਲੱਗਦਾ ਹੈ?
ਪ੍ਰਯਾਗਰਾਜ ਪ੍ਰਯਾਗਰਾਜ ਕੁੰਭ ਮੇਲੇ ਦਾ ਸਾਰੇ ਮੇਲਿਆਂ ਵਿਚ ਵੱਡਾ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਤ੍ਰਿਵੇਣੀ ਸੰਗਮ ਵਿਖੇ ਪੂਜਾ ਅਤੇ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਕਿ ਗੰਗਾ, ਯਮੁਨਾ ਅਤੇ ਸਰਸਵਤੀ ਨਦੀਆਂ ਦਾ ਸੰਗਮ ਹੈ। ਧਾਰਮਿਕ ਮਾਨਤਾ ਅਨੁਸਾਰ ਇੱਥੇ ਤੀਜੀ ਨਦੀ ਸਰਸਵਤੀ ਨੂੰ ਅਦਿੱਖ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਹਰਿਦੁਆਰ ਕੁੰਭ ਦੌਰਾਨ, ਲੱਖਾਂ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਹਰਿਦੁਆਰ ਵਿੱਚ ਹਰਿ ਕੀ ਪੌੜੀ ਵਿੱਚ ਇਕੱਠੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਦੇ ਇਸ ਪਵਿੱਤਰ ਸ਼ਹਿਰ ਹਰਿਦੁਆਰ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਘਾਟ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਗੰਗਾ ਪਹਾੜਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਮੈਦਾਨੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਹਰਿਦੁਆਰ ਹਿਮਾਲੀਅਨ ਪਰਬਤ ਲੜੀ ਦੇ ਸ਼ਿਵਾਲਿਕ ਪਹਾੜਾਂ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਵਿੱਚ, ਹਰਿਦੁਆਰ ਨੂੰ ਤਪੋਵਨ, ਮਾਇਆਪੁਰੀ, ਗੰਗਾਦੁਆਰ ਅਤੇ ਮੋਕਸ਼ ਦੁਆਰ ਦੇ ਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਹਿੰਦੂਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਤੀਰਥ ਸਥਾਨ ਹੈ।
ਨਾਸਿਕ ਨਾਸਿਕ ਵਿੱਚ ਗੋਦਾਵਰੀ ਨਦੀ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਤ੍ਰਿੰਬਕੇਸ਼ਵਰ ਸ਼ਿਵ ਮੰਦਰ ਅਤੇ ਪੂਜਾ ਇਸ਼ਨਾਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਸ ਮੇਲੇ ਨੂੰ ਨਾਸਿਕ ਤ੍ਰਿੰਬਕ ਕੁੰਭ ਮੇਲੇ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਦੇ 12 ਜਯੋਤਿਰਲਿੰਗਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਤ੍ਰਿੰਬਕੇਸ਼ਵਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਨਾਸਿਕ ਅਤੇ ਤ੍ਰਿੰਬਕੇਸ਼ਵਰ ਵਿੱਚ 12 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਸਿੰਹਸਥ ਕੁੰਭ ਮੇਲਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਕੁੰਭ ਮੇਲੇ ਦੌਰਾਨ, ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਗੋਦਾਵਰੀ ਦੇ ਪਵਿੱਤਰ ਜਲ ਵਿੱਚ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਆਤਮਾਵਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਅਤੇ ਮੁਕਤੀ ਲਈ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਸ਼ਿਵਰਾਤਰੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਵੀ ਧੂਮਧਾਮ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਉਜੈਨ ਉਜੈਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਪਰਾ ਨਦੀ ਦੇ ਕੰਢੇ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਨ ਦੀ ਰਸਮ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਮਹਾਕਾਲੇਸ਼ਵਰ ਜਯੋਤਿਰਲਿੰਗ ਮੰਦਰ ਵੀ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜੋ ਕਿ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦੇ ਸਵਯੰਭੂ ਲਿੰਗ ਦਾ ਨਿਵਾਸ ਹੈ। ਉਜੈਨ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਜਿੱਤ ਦਾ ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੀ ਪੱਛਮੀ ਸਰਹੱਦ ‘ਤੇ ਹੈ। ਇੰਦੌਰ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 55 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਸ਼ਿਪਰਾ ਨਦੀ ਦੇ ਕੰਢੇ ਸਥਿਤ ਉਜੈਨ ਪਵਿੱਤਰ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਸਥਾਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਕੁੰਭ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਵੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਟਰਾਂਸਪੋਰਟ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਦੀ ਤਿਆਰੀ
ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਟਰਾਂਸਪੋਰਟ ਨੇ 2025 ਦੇ ਮਹਾਕੁੰਭ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਟਰਾਂਸਪੋਰਟ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਨੇ ਕਰੀਬ ਸੱਤ ਹਜ਼ਾਰ ਬੱਸਾਂ ਚਲਾਉਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ ਹੈ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ 200 ਦੇ ਕਰੀਬ ਏਅਰ ਕੰਡੀਸ਼ਨਡ ਬੱਸਾਂ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਯੂਪੀ ਟਰਾਂਸਪੋਰਟ ਨੇ ਇਹ ਕਦਮ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀ ਨਿਰਵਿਘਨ ਯਾਤਰਾ ਲਈ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ। ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦੇਣ ਦੀ ਵੀ ਯੋਜਨਾ ਹੈ।
